Δεν είναι λίγα τα ερεθίσματα που έχει δώσει η δημοσιογραφία στον κινηματογράφο. Η ζωή και οι-όποιες- δραστηριότητες των ανθρώπων του Τύπου αποτελούσαν ανέκαθεν μια από τις προσφιλείς προσεγγίσεις των διακόνων της ΄Εβδομης Τέχνης. Από τον «Πολίτη Κέην», την «Πρώτη σελίδα», μέχρι το «Ολοι οι άνθρωποι του Προέδρου», η δημοσιογραφία «δίνει αίμα» στον κινηματογράφο. Η περίπτωση, όμως, του κυρίου Φροστ, διαφέρει. Εδώ δεν δίνει το ερέθισμα η δημοσιογραφία, αλλά ο λειτουργός της και ο τρόπος με τον οποίο έχει επιλέξει-και πετυχαίνει- να την ασκεί. Ο κύριος Φροστ είναι ο λίθος πάνω στον οποίο οικοδομείται η ταινία «Φροστ / Νίξον». Γιατί ο Νίξον υπήρχε και πριν από τη συνέντευξη στον δημοσιογράφο, Ο Φροστ, όμως, είναι εκείνος που «ξεκλείδωσε» το πορτάκι απ’ το οποίο βγήκαν σκελετοί και φαντάσματα.
O Φροστ έσβησε σήμερα το μεσημέρι, έμαθα.
Και η ταινία αποτέλεσε μια βαθιά υπόκλιση στη δημοσιογραφία που εκλείπει. Στη δημοσιογραφία του «τετ-α-τετ», τη δημοσιογραφία της αποκάλυψης, τη δημοσιογραφία που «ξύνει τον τοίχο» και δεν περιορίζεται σε δυο ατάκες για να βγάλει τίτλο. Μόνο που ο ίδιος ο Φροστ ξεκίνησε όχι μέσα από την δημοσιογραφία, αλλά από την σάτιρα, σχεδόν πυροδοτώντας το μεγάλο σατιρικό «κύμα» της Βρετανίας, στις αρχές της δεκαετίας του 60, με το τηλεοπτικό σόου “This was the week that was” το οποίο και γέμιζε με αστεία... άλλων κωμικών τους οποίους σπανίως μνημόνευε. Ίσως γι αυτό να τον διακωμώδησαν τόσο χοντροκομμένα οι Monty Pythons, παρουσιάζοντας τον ως ένα αδίστακτο, φιλόδοξο και εντελώς κενό καριερίστα. Ο οποίος όμως, σε μια σειρά συνεντεύξεων που βάστηξαν εικοσιοκτώ ώρες (!), απέσπασε από τον Νίξον μια ομολογία δίχως προηγούμενο, και, ταυτόχρονα, το υψηλότερο νούμερο τηλεθέασης δημοσιογραφικής εκπομπής σε παγκόσμια κλίμακα. Πέτυχε δηλαδή αυτό που δεν μπορούσαν να πράξουν τα αμερικανικά δικαστήρια.
Τον συνάντησα... τηλεφωνικώς, το 2009 για μια κουβέντα που κράτησε μόλις 20 περίπου λεπτά. Ήταν τόσο πληθωρικός ο λόγος του, που η συνέντευξη δεν "χώρεσε" ολόκληρη τότε, στον Ταχυδρόμο. Ως ελάχιστο φόρο τιμής, την παραθέτω εδώ. RIP Sir David. You'll be missed.
Και η ταινία αποτέλεσε μια βαθιά υπόκλιση στη δημοσιογραφία που εκλείπει. Στη δημοσιογραφία του «τετ-α-τετ», τη δημοσιογραφία της αποκάλυψης, τη δημοσιογραφία που «ξύνει τον τοίχο» και δεν περιορίζεται σε δυο ατάκες για να βγάλει τίτλο. Μόνο που ο ίδιος ο Φροστ ξεκίνησε όχι μέσα από την δημοσιογραφία, αλλά από την σάτιρα, σχεδόν πυροδοτώντας το μεγάλο σατιρικό «κύμα» της Βρετανίας, στις αρχές της δεκαετίας του 60, με το τηλεοπτικό σόου “This was the week that was” το οποίο και γέμιζε με αστεία... άλλων κωμικών τους οποίους σπανίως μνημόνευε. Ίσως γι αυτό να τον διακωμώδησαν τόσο χοντροκομμένα οι Monty Pythons, παρουσιάζοντας τον ως ένα αδίστακτο, φιλόδοξο και εντελώς κενό καριερίστα. Ο οποίος όμως, σε μια σειρά συνεντεύξεων που βάστηξαν εικοσιοκτώ ώρες (!), απέσπασε από τον Νίξον μια ομολογία δίχως προηγούμενο, και, ταυτόχρονα, το υψηλότερο νούμερο τηλεθέασης δημοσιογραφικής εκπομπής σε παγκόσμια κλίμακα. Πέτυχε δηλαδή αυτό που δεν μπορούσαν να πράξουν τα αμερικανικά δικαστήρια.
Τον συνάντησα... τηλεφωνικώς, το 2009 για μια κουβέντα που κράτησε μόλις 20 περίπου λεπτά. Ήταν τόσο πληθωρικός ο λόγος του, που η συνέντευξη δεν "χώρεσε" ολόκληρη τότε, στον Ταχυδρόμο. Ως ελάχιστο φόρο τιμής, την παραθέτω εδώ. RIP Sir David. You'll be missed.
Καλησπέρα κύριε
Φροστ.
Καλησπέρα και σ’εσάς, χτυπήστε στο ψαχνό!
Πως νιώσατε μετά
την πρώτη σας ερώτηση στον Ρίτσαρντ Νίξον;
Κοιτάξτε, στην αρχή η συνέντευξη κυλούσε πολύ άνετα, πολύ
όμορφα.
Άλλα φαίνονται
στην ταινία.
Ναι, στην ταινία παρουσιάζουν τα πρώτα είκοσι λεπτά της
συνέντευξης με έναν μάλλον καταστροφικό τρόπο... Αλλά δεν τα πήγαινα τόσο
χάλια.
Σας ενόχλησε αυτό;
Να σας πω την αλήθεια, καθόλου. Κατάλαβα πως αυτός ήταν ο
τρόπος του Ρον Χάουαρντ (σ.σ.:σκηνοθέτης του φιλμ) να χτίσει ένα απαραίτητο σασπένς,
να οδηγήσει το φιλμ στην κορύφωση. Οπότε, όχι, δεν είχα κανένα πρόβλημα. Πάντως
δεν θα καταλαβαίνατε ότι είχα κάνει τέσσερις χιλιάδες συνεντεύξεις πριν μιλήσω
με τον Νίξον, αν βασιζόσασταν μονάχα στην ταινία. Μάλιστα αρνήθηκα να έχω οποιαδήποτε ανάμιξη στο σενάριο, αν και μου ζητήθηκε. Μπορώ να κάνω πολλά πράγματα, αλλά δεν μπορώ να γράφω σενάρια!
Ασχοληθήκατε όμως
με την σάτιρα. Η εκπομπή σας “That was the week that was” σημείωσε
μεγάλη επιτυχία και πολλοί λένε ότι αποτέλεσε την βάση για το διάσημο “Flying circus” των Monty Python.
Μα, ο Τζον Κλιζ ξεκίνησε την καριέρα του μέσα από μια
δική μου εκπομπή, το Frost Report.
Οι Pythons σας σατίρισαν και αυτοί με
την σειρά τους σε ένα σκετσάκι τους. Μάλλον αυστηρά.
Α, όλα είναι ένα αστείο, δεν κάθομαι να πάρω στα σοβαρά
το σατιρικό χιούμορ. Και κανείς δεν θα έπρεπε να το κάνει. Η σάτιρα έχει την
χρησιμότητα που έχει. Η κοινωνία μας «ανασαίνει» μέσω αυτής. Αλοίμονο...
Τι χρειάζεται ένας δημοσιογράφος λίγο πριν την έναρξη μιας συνέντευξης, πέρα από την καλή προετοιμασία;
Ένστικτο. Υπάρχει πάντα μια στιγμή χαλάρωσης η οποία μπορεί να φτιάξει μια τέλεια συνέντευξη, ή να την καταστρέψει. Ο δημοσιογράφος πρέπει να είναι ένα ευγενές αρπαχτικό. Το οφείλει. Θα μου πείτε, πόσο καλό άνθρωπο τον κάνει αυτό. Όχι και τόσο, είναι η αλήθεια. Αλλά η δεξιοτεχνία οφείλει να είναι πάνω απ' τον αμοραλισμό. Εν αντιθέσει με σήμερα.
Τι χρειάζεται ένας δημοσιογράφος λίγο πριν την έναρξη μιας συνέντευξης, πέρα από την καλή προετοιμασία;
Ένστικτο. Υπάρχει πάντα μια στιγμή χαλάρωσης η οποία μπορεί να φτιάξει μια τέλεια συνέντευξη, ή να την καταστρέψει. Ο δημοσιογράφος πρέπει να είναι ένα ευγενές αρπαχτικό. Το οφείλει. Θα μου πείτε, πόσο καλό άνθρωπο τον κάνει αυτό. Όχι και τόσο, είναι η αλήθεια. Αλλά η δεξιοτεχνία οφείλει να είναι πάνω απ' τον αμοραλισμό. Εν αντιθέσει με σήμερα.
Σας λείπουν οι «παλιές μέρες» της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας;
Χμμμ... και ναι, και όχι. Σε κάποιους τομείς, η τηλεόραση έχει σαφώς εξελιχθεί. Αν μη τι άλλο, τώρα υπάρχουν κανάλια για όλα τα γούστα. Υπάρχει ένα κάναλι για τον καθένα, μια πολυφωνία που έχει προεκτείνει κατά πολύ την φωνή της τηλεόρασης. Το οποίο βέβαια δημιουργεί ένα άλλο πρόβλημα: με τόσα κανάλια που να βρεθεί ένας παραγωγός διαθετιμένος να ρίξει χοντρά λεφτά σε μια ποιοτική εκπομπή; Γιατί, από την άλλη υπάρχει μια εμφανής τάση για χαζομάρα. Δεν ξέρω, είστε και στην Ελλάδα «προικισμένοι» με το Big Brother;
Με πολύ χειρότερα δυστυχώς.
Οπότε καταλαβαίνετε τι εννοώ.
Εσείς τώρα εργάζεστε για το αγγλικό Al Jazeera.
Σωστά.
Τι συμβαίνει; Οι άραβες «εξαγοράζουν» την Αγγλία σιγά-σιγά; Ακόμη και η Μάντσεστερ Σίτι βρίσκεται σε αραβικά χέρια.
(Γέλια) Ενημερωμένο σας βρίσκω. Είμαι περίεργος να δω πόσα λεφτά θα «πέσουν» για μεταγραφές! Το αγγλικό Al Jazeera πάντως είναι, στην πραγματικότητα, ένα διεθνές κανάλι. Δεν έχει «αραβικές» ειδήσεις, δεν έχει υπότιτλους, δεν έχει περιορισμένη «ατζέντα». Μάλλον το αντίθετο. Θέλω να πω πως ασχολούμαστε περισσότερο με την Αφρική ή την Ασία, καταλαβαίνετε. Για το κανάλι αυτό είχα πάρει την, δυστυχώς, τελευταία συνέντευξη της Μπεναζιρ Μπούτο... Την ήξερα καλά, πρέπει να σας πω.
Ο θάνατος της φαντάζομαι θα ήταν ένα ισχυρό σοκ.
Ήμουν συντετριμμένος για μέρες. Ήξερε ομως τον κίνδυνο όταν επέστρεφε στο Πακιστάν. Ήταν μια πραγματικά γενναία γυναίκα. Έζησε μια απίστευτη ζωή, από την φυλακή στην Ευρώπη και αντιστρόφως, πραγματικό rollercoaster, γεμάτο ανατροπές και συνταρακτικά γεγονότα. Απορώ πως κάποιος σεναριογράφος δεν έχει ασχοληθεί ακόμη μαζί της. Να αποδώσει κάποιας μορφής "δικαιοσύνη".
Για πολλούς, η συνέντευξη σας με τον Νίξον ήταν, ουσιαστικά, η δίκη που ποτέ δεν έγινε. Ήταν δηλαδή μια μορφή αποκατάστασης της Δικαιοσύνης.
Κοιτάξτε, όταν ένας πρώην Πρόεδρος λέει πως «αυτά που πράτει ο Πρόεδρος της χώρας είναι νόμιμα εξ’ορισμού», εκεί καταλαβαίνει κανείς τι πρόβλημα υπήρχε. Ξέρετε ότι στην κηδεία του υπήρξαν πολιτικοί που είπαν «δεν πρέπει να αφήσουμε ένα μεμονωμένο συμβάν να αμαυρώσει την εικόνα ενός σπουδαίου Προέδρου»; «Μεμονωμένο συμβάν» (γέλια)! Ήταν κλασικό δείγμα παράνοιας, μανίας καταδίωξης και ότι άλλο θέλετε. Δεν πρέπει να έχει περάσει πιο αντι-δημοκρατικός Πρόεδρος από τις ΗΠΑ. Ως προσωπικότητα όμως ήταν από τις πιο συναρπαστικές της νεότερης ιστορίας μας.
Γιατί τον Νίξον;
Ήταν ο αποχαιρετιστήριος λόγος του προς τον αμερικανικό
λαό που με ιντρίγκαρε. Βλέποντάς τον μπορούσα να σκεφτώ μονάχα ένα πράγμα: Πρέπει
να μιλήσω με αυτό τον άνθρωπο! Πρώτον: είναι ο μόνος Πρόεδρος στην ιστορία των
ΗΠΑ που αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Δεύτερον: είναι, από μόνος του, ένα ζωντανό
αίνιγμα. Ως ιδέα και ως πρόκληση ήταν κάτι το ακαταμάχητο. Κυριολεκτικά. Γιατί
ουσιαστικά ο Νίξον δεν ήταν ένας αλλά δύο: υπήρχε ο «καλός» Νίξον και ο «κακός»
Νίξον.
Ναι, αλλά ένας
«νίκησε» στο τέλος.
Και αυτός ήταν ο «κακός», δυστυχώς. Έκανε βέβαια και
σπουδαία πράγματα. Δείτε πως χειρίστηκε τις σχέσεις Κίνας και Σοβιετικής
Ενώσεως. Πως τις εξισορόπησε σε μια μάλλον επικίνδυνη εποχή. Αλλά φυσικά αυτό
τώρα κανείς δεν το θυμάται. Και πως να το θυμάται, μετά το Γουότεργκεϊτ;
Να υποθέσω πως από
όλους τους αμερικανούς Προέδρους με τους οποίους έχετε μιλήσει, ο Νίξον ήταν ο
«αγαπημένος» σας;
Έχω πάρει συνεντεύξεις από όλους τους αμερικανούς
Προέδρους των τελευταίων τριανταπέντε ετών, αλλά αν ήταν να ξεχωρίσω μερικούς,
οπωσδήποτε θα έπρεπε να αναφέρω τον Τζορτζ Μπους, τον πρεσβύτερο. Ήταν ο πλέον
ευθύς άνθρωπος με τον οποίο μίλησα ποτέ. Είναι μια ιδιότητα που θαυμάζω στους
ανθρώπους - όταν απαντούν γρήγορα, δίνοντας τη καλύτερη δυνατή απάντηση. Ο γιός του είχε περιπαικτική
διάθεση, έκανε διαρκώς χιούμορ, όχι σπουδαίο χιούμορ... Είστε Έλληνας, ε; Σε μια συνέντευξη μου με τον υποψήφιο των Δημοκρατικών Μάικλ Δουκάκη, θυμάμαι πως πάγωσε - έκανε 26 δευτερόλεπτα για να μου απαντήσει σε μια μάλλον απλή απάντηση. Την οποία ούτε που θυμάμαι τώρα, ακριβώς επειδή αυτή η παύση μου είχε φανεί τρομακτική.
Έχετε μιλήσει με χιλιάδες
διάσημους τραγουδιστές, ηθοποιούς, καλλιτέχνες γενικότερα. Με τους πολιτικούς
πως λειτουργεί το «παιχνίδι»;
Είναι ακριβώς αυτό που είπατε. «Παιχνίδι». Για την
ακρίβεια, σκάκι. Κάνεις την κίνηση σου και ο αντίπαλος σου κάνει την δική του
σκεπτόμενος τι έκανες πριν και πως θα ελιχθεί ώστε να σε αποφύγει. Είναι μια
συνεχής αναμέτρηση στο τραπέζι του σκακιού. Γιατί όταν ένας πολιτικός λέει «δεν
έχω τίποτα να κρύψω», συνήθως εννοεί «έχω προλάβει να κρύψω τα πάντα».
Δεν υπήρχε κανείς
που να σας εντυπωσίασε με το χάρισμα του; Που να σας έπεισε ότι όντως δεν είχε
τίποτα να κρύψει;
Ναι, και μάλλον αυτός είναι ο «αγαπημένος» μου, που
είπατε πριν, μόνο που δεν πρόλαβε να γίνει Πρόεδρος. Ο Ρόμπερτ Κένεντι. Ποτέ,
μα ποτέ μου δεν γνώρισα πιο χαρισματικό άνθρωπο απ’αυτόν. Η θετική του αύρα, το
βλέμμα του, ο τρόπος μου μιλούσε και διατύπωνε τις απόψεις του... Κυριολεκτικά
κρεμόσουν από τα χείλη του. Μόνο με τον Νέλσον Μαντέλα θα μπορούσα να τον
συγκρίνω.
Και για τον Ομπάμα
το λένε αυτό, πάντως. (σ.σ.: Η συνέντευξη έγινε λίγες ώρες πριν από τις αμερικανικές εκλογές του 2009)
Ναι, και ίσως να έχουν δίκιο. Κατ’αρχάς, είναι σπουδαίος
ρήτορας. Χρόνια έχει να δει η Αμερική έναν τέτοιον χειριστή του λόγου. Έναν
άνθρωπο που ξέρει πως να απευθύνεται στα πλήθη. Και, ξέρετε, ένας
καλός ρήτορας, συνήθως παίρνει και τις σωστές αποφάσεις. Γιατί το να έχεις
οργανωτική δομήστη σκέψη και στον λόγο σου δεν είναι λίγο πράγμα. Αν η
Αμερική είναι έτοιμη για μια αλλαγή, θα φανεί στο πρόσωπο του. Αν όχι, δε θα φταίει τόσο ο ίδιος...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου