Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013

Lincoln (2012) ( * * ½ )


Πρώτα απ’ όλα, ας ξεκαθαρίσουμε αυτό: Μια ταινία για τον Λίνκολν σήμερα, με τον Δυτικό κόσμο να βυθίζεται σε μια πολυεπίπεδη κρίση και τους εχθρούς της Δημοκρατίας να σηκώνουν κεφάλι, δεν μπορεί να αφορά μονάχα τους Αμερικάνους. Αφορά όλους εμάς που θέλουμε να πιστεύουμε πως ζούμε σε Δημοκρατικό καθεστώς και σιγά – σιγά ανακαλύπτουμε τον ιδιότυπο μηχανισμό αυτοκαταστροφής που κρύβει μέσα του το συγκεκριμένο πολίτευμα. Γιατί ενώ κάτω από δυσμενείς συνθήκες η Δημοκρατία οδηγεί στο δεσποτισμό της πλανεμένης πλειοψηφίας και τη σταδιακή εκμηδένιση των ατομικών δικαιωμάτων, στην αντίθετη των περιπτώσεων ενθαρρύνει την ευθύνη και την πρωτοβουλία. Πως «επιβάλλεται» όμως;

Ο «Λίνκολν» του Στίβεν Σπίλμπεργκ δεν είναι μια βιογραφία του Αμερικανού Προέδρου αλλά επικεντρώνεται στους τελευταίους τέσσερις μήνες της ζωής του και, κυρίως, στην προσπάθεια του να περάσει την 13η Τροπολογία σχετικά με τη μόνιμη κατάργηση της δουλείας – ενώ ο εμφύλιος μαίνεται. Αγώνας σκληρός που, εντέλει, φτάνει στο τέλος του με μέσα όχι ακριβώς «δημοκρατικά» - το κομβικό σημείο της ταινίας: Η σημαντικότερη τροπολογία στην ιστορία του Αμερικανικού Συντάγματος, και η πιο «δημοκρατική», ψηφίστηκε με βρώμικα μέσα. Ο Λίνκολν δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να καταφύγει στην εξαγορά ψήφων (δηλαδή στη διαφθορά) για να πετύχει το σκοπό του, που είναι να ενώσει το Έθνος. Και αυτό γιατί η Δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει αν ο επικεφαλής της δεν είναι διατεθειμένος να την… ξεχειλώσει αρκετά (είναι τόσο εύκαμπτη άλλωστε) ώστε να προφυλάξει τις αρχές της.

Το ότι ο Σπίλμπεργκ αναφέρεται εδώ στη διακυβέρνηση του Ομπάμα βγάζει μάτι. Το ενδιαφέρον όμως της υπόθεσης είναι η αντιστροφή που ο χρόνος έφερε. Ανακαλύπτουμε πως στα χρόνια του Αμερικανικού Εμφυλίου, οι Δημοκρατικοί αποτελούσαν την συντηρητική πολιτική δύναμη της χώρας, αυτή δηλαδή που έσπερνε κηρύγματα φυλετικού μίσους επικαλούμενη τον θεό, και οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν οι ανθρωπιστές της υπόθεσης. Αν θέλετε, είναι και λίγο αστείο για εμάς: Μια μεταστροφή που χρειάστηκε 100 χρόνια για να πραγματωθεί στο Αμέρικα, έγινε πραγματικότητα στη χώρα μας μόλις μέσα σε τέσσερα χρόνια.

Η Δημοκρατία όμως, δεν είναι μονάδα σοβαρή υπόθεση. Είναι και… ανιαρή. Στο καστ (εκτός από τον συγκλονιστικό Ντάνιελ Ντέι Λιούις) συναντάμε την αφρόκρεμα της Αμερικανικής υποκριτικής: Τόμι Λι Τζόουνς, Τζέιμς Σπέιντερ, Σάλι Φιλντ, Τζάρεντ Χάρις, όλοι τους εξαίρετοι. Η δε σκοτεινή φωτογραφία του Γιάνους Καμίνσκι, αποτελεί αισθητικό επίτευγμα, και οι παρεμβατικές πινελιές εδώ κι εκεί (όπως μια ονειρική σεκανς ανθολογίας, για παράδειγμα) εξίσου φωτογενείς. Το φιλμ όμως κουβαλά το βάρος ολόκληρου του παραπολιτικού παρασκηνίου των διαδρόμων και των αγορεύσεων, εν είδει ιστορικού μαθήματος αλλά και διδαχής, γιατί για να νοιώσεις τι θα πει Δημοκρατία, λέει ο Σπίλμπεργκ, πρέπει και να βαρεθείς. Κι ο διδακτισμός σπανίως υπήρξε ψυχαγωγικός.

8 σχόλια:

  1. Πού χάθηκες ρε συ Άκη? Το Django το είδες?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το είδα και μου άρεσε μάλλον αρκετά!

      Διαγραφή
    2. Θα ήθελα μία κριτική από σένα πάντως. Θεωρώ πως χωρίς να καταφέρνει να φτάσει το μεγαλείο των τοπ ταινιών του, ο Tarantino μας έδωσε άλλη μία απίστευτα fun και σε σημεία πολύ ζόρικη ταινία. Οι ερμηνείες των Waltz, DiCaprio και Jackson κορυφαίες... 4/5 από μένα.

      Διαγραφή
  2. *δεν είναι μονάΧα σοβαρή υπόθεση.
    Τέτοιες ταινίες με κάνουν να αναρωτιέμαι μήπως οι Αμερικανοί αναζητούν διαρκώς ήρωες;Δεν την έχω δει ούτε και ξέρω αν.Έχω μια ανεξήγητη αποστροφή σε πορτρέτα πολιτικών εν γένει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στην προκειμένη περίπτωση δε χρειάζεται να τον αναζητήσουν - ο άνθρωπος υπήρξε, για μένα, ήρωας και ούτε που θέλω να σκέφτομαι σε τι κατάσταση θα βρισκόταν ο δυτικός πολιτισμός δίχως την προσπάθεια του. Το θέμα μου είναι το πως λειτουργεί η ταινία απέναντι στον θεατή της.

      Διαγραφή
  3. Στο υπερ-ρατσιστικό αλλά διαολεμένα αριστοτεχνικό The Birth of a Nation του Γκρίφιθ, η σκηνή της δολοφονίας του Λίνκολν αποδίδεται με μια μαεστρία που σήμερα, έναν αιώνα μετά, σε σηκώνει από το κάθισμά σου (και προς αποφυγήν παρεξήγησης, ο Γκρίφιθ βλέπει ως ήρωα το Λίνκολν, μπερδεμένη πολιτικά η σκέψη του όπως βλέπεις...). Αν ο Spielberg έχει συμπεριλάβει στην ταινία του (που δυστυχώς εδώ θα έρθει σε καμιά βδομάδα) τη δολοφονία, θα έχει πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ιστορικά, αισθητικά και ιδεολογικά, η σύγκριση αυτών των σκηνών. Υπάρχει η σκηνή φίλε Άκη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οχι φιλε, δεν υπαρχει και δε νομιζω να τον ενδιαφερει κιολας.

      Διαγραφή

Αυτά, λέει, σας άρεσαν:

Ετικέτες