Πέμπτη 21 Ιουνίου 2012

Inland Empire (2006) ( * * * * ½ )


Το μοναδικό σχόλιο που κάνει ο Λιντς για το Inland Empire είναι πως αφορά «μια γυναίκα σε μπελάδες» (“a woman in trouble”). Και οι περισσότεροι ξύνουν το κεφάλι τους: Η Λόρα Ντερν, ηθοποιός που ενσαρκώνει μια ηθοποιό (επιστροφή στα λημέρια του Mullholland Drive), φτάνει στην Πολωνία για τις ανάγκες των γυρισμάτων μιας «καταραμένης» ταινίας μέχρι που η μυθοπλασία μπλέκεται με την πραγματικότητα, και η ερωτική τους συνεύρεση γεννούν ένα νέο, αχαρτογράφητο σύμπαν.

Οι φίλοι της ψυχιατρικής υποστηρίζουν πως η ανάγκη του να βουτήξουμε το ασυνείδητο είναι καθολική - αν μη τι άλλο, σε μια τέτοια περίπτωση, οι ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς θα γνώριζαν τρομακτική εισπρακτική επιτυχία και δεν θα περνούσαν στο περιθώριο, όπως συμβαίνει συνήθως, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Βέβαια, λίγα χρόνια μετά την πρώτη προβολή τους θεωρούνται «κλασσικές», πολλές φορές κι απο τους ίδιους που τις κατακρεούργησαν. Το οποίο μας οδηγεί στην εξής θλιβερή διαπίστωση: η αντίληψη περι τέχνης στις μέρες μας, κατάντησε θολωμένη λίμνη. Λασπόνερα. Στα οποία άλλοι ξεδιψούν κι άλλοι φτύνουν – φανταστείτε δηλαδή να βάλουμε στο παιχνίδι και την αφηρημένη τέχνη, που, η καημένη, έχει «χρίσει» καλλιτέχνες πολλούς ολοκληρωτικά ατάλαντους, και έχει αναδείξει άλλους τόσους αγράμματους θεωρητικούς.

Ο λόγος που η αφηρημένη τέχνη είναι τόσο ισχυρή είναι ότι περιορίζει τις συνειδητές αποσπάσεις της προσοχής μας στο ελάχιστο. Όταν χαζεύουμε για παράδειγμα την Μόνα Λίζα, η διανοητική ενέργειά μας πηγαίνει συνήθως στην επεξεργασία των εικόνων: το πρόσωπο, τα μάτια της, το χαμόγελο της, ο πίνακας και, φυσικά, το υπόβαθρο. Κάτι που συμβαίνει όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα έργο του Τζάκσον Πόλοκ: Ουσιαστικά, όλη η ενέργεια του εγκεφάλου μας αφιερώνεται στο αίσθημα. Και για να λειτουργήσει αυτό, πρέπει να συνεργαστούμε με τον καλλιτέχνη – το αυτονόητο! Δηλαδή του επιτρέψουμε να σας πάει οπουδήποτε θέλει, με σκοπό να «καθαρίσουμε» απο τις συνειδητές μας σκέψεις και προκαταλήψεις, προκειμένου να επεξεργαστούμε αυτό που μας συμβαίνει. Και, πολλές φορές, αυτή η συνεργασία αποτυγχάνει, άλλοτε επειδή ο καλλιτέχνης δεν είναι ταλαντούχος, κι άλλοτε επειδή αυτός που εξετάζει το έργο εκλαμβάνει το αφηρημένο ως συγκεκριμένο, επειδή πιστεύει ότι είναι πιο έξυπνος απο τον δημιουργό. Που μπορεί, βεβαίως, να είναι, μονάχα που ξεκινώντας απο αυτή την αφετηρία είναι αδύνατον να τον εκτιμήσει.

Ο Ντέιβιντ Λιντς – που σίγουρα δεν είναι ατάλαντος - έχει πολύ συχνά δηλώσει πως γυρίζει ταινίες ως ζωγράφος και όχι ως σκηνοθέτης (η ζωγραφική είναι η κύρια ασχολία του). Και το Inland Empire, το τελευταίο πόνημα του, είναι ένα απο αυτά τα σπάνια έργα που, αν και αφηρημένο, είναι απολύτως συναρπαστικό. Είναι η ταινία που θα έβλεπε στο κεφάλι του ο Ροντ Σέρλινγκ on acid, ένα παράξενο, επιθετικό μείγμα ανθρώπινης αδυναμίας και εγκεφαλικής αποδόμησης, βασισμένο στην κινηματογραφική γραμματική που υπέδειξε το Φανταστικό την χρυσή εποχή του Γερμανικού εξπρεσιονισμού. Δηλαδή την δεκαετία του 20! Που δανείζεται όμως επιλεκτικά κώδικες απο το film noir, αλλά και από το avant-garde λεξικό που συνέταξαν σκηνοθέτες της συνομοταξίας του Σταν Μπράκατζ, και τους ανακατεύει όχι άτακτα αλλά άναρχα (στον ρόλο του «ντίλερ», μια ψηφιακή κάμερα, με τον χειριστή της -τον Λιντς- να δείχνει ενθουσιασμένος με τις δυνατότητες του μέσου). Και κάπου εκεί, φυτεύει ωρολογιακή βόμβα στο υποσυνείδητο, προσφέροντας πότε κάθαρση και πότε καταδίκη, σχεδόν ανα δεκάλεπτο, επιστρέφοντας διαρκώς στην ερεβώδη εκείνη υπαρξιακή κολυμπήθρα όπου βαπτίστηκαν οι μεγαλύτερες ανά τον κόσμο τραγωδίες. Και τραγωδία είναι πως η Ζωή δεν είναι Σινεμά, πως το Σινεμά δεν είναι Ζωή, και πως Σινεμά και Ζωή ταυτίζονται απολύτως - αποφεύγοντας και στις τρεις περιπτώσεις, τις συγκυρίες εκείνες που θα μας έκαναν ευτυχείς.

Το θέμα είναι αν είσαι πρόθυμος να συνεργαστείς.

11 σχόλια:

  1. Είχα επιχειρήσει να την παρακολουθήσω σε μικρότερη ηλικία, με πονοκεφάλιασε και τελικά την παράτησα. Συμφωνώ με αυτά που γράφεις ως προς τον Λιντς. Αν θέλεις πήγαινε στο blog μου και διάβασε την κριτική που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην αρχική σελίδα για την ταινία ''Twin peaks:fire walk with me'' του Λιντς και πες μου την άποψή σου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Νομιζω πως κάθε χρόνο που περνά, κάθε σωστος σινεφιλ πρέπει να βλέπει τη φιλμογραφία του Λιντς - ή έστω Eraserhead, Blue Velvet, Twin Peaks (βρες οπωσδηποτε τον πιλότο της τηλεοπτικης σειρας που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα σε VHS με τον τίτλο "Ύποπτος Κόσμος" από την Audio Visual), Lost Highway, Straight Story και Inland Empire. "Elephant man" και "Mullholand" μπορεί και κάθε δυο χρονια γιατί είναι αρκετά ευανάγνωστα - οι ανακαλύψεις που κρυβουν ωριμάζουν καλύτερα.

    Και μετά, να γράφει ένα κείμενο.
    Και μετά να συγκρίνει το κείμενο που έγραψε φέτος με αυτο που έγραψε πέρσι για την ίδια ταινία για να διασκεδάσει.

    Δε σταματά η μελέτη με τον Λιντς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πλακα πλακα, τι έργο αφήνει αυτός ο άνθρωπος, αν όντως δεν ξαναγυρίσει άλλη ταινία, ε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πλάκα πλάκα, ας ελπίσουμε ότι θα γυρίσει κι άλλο! Γειά σου Άκη, πολύ ωραίο blog.

      Διαγραφή
  4. Λατρεύω ''Lost Highway''. Ευανάγνωστο θεωρώ και το ''Straight story'', δεν με είχε ζορίσει στην παρακολούθηση. Γουστάρω τις μουσικές αναζητήσεις που έχει ξεκινήσει ο Ντέιβιντ Λιντς

    http://www.youtube.com/watch?v=jvcDJTZ4Ep4

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Νομίζω πως έπρεπε να βάλεις 5μιση, αλήθεια.
    Πάρε: εδώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. την ειχα δει σε σχετικα μικρη ηλικια αλλα περα απο καποια βασικα πραγματα που ειχα κατορθωσει να καταλαβω μου ειχε φανει πολυ περιεργη και τρομακτικη.. αν και εκτιμω ιδιαιτερα τη δουλια του Lynch ακομα προσπαθω να κατανοησω αυτο που προσπαθουσε να πει.... :/
    http://citygirltoday.blogspot.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. City Girl, ίσως αυτό να είναι το λάθος. Αν προσπαθείς να κατανοήσεις τι θέλει να "πει" το φιλμ, βλέποντας το, έχεις χάσει το ταξίδι (το οποίο άλλωστε, πολλές φορές, "μετράει" περισσότερο από τον προορισμό).

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αυτά, λέει, σας άρεσαν:

Ετικέτες